روستای اسفندقه جیرفت


روستای اسفندقه جیرفت
روستای اسفندقه در فاصله ۷۰ کیلومتری شهرستان جیرفت واقع شده است.
مرکز بخش اسفندقه دولت آباد نام دارد که سنگ فرش ها و بافت سنتی و خشتی گِلیاش چشم هر رهگذری را خیره میکند.
اسفندقه دارای سبقه تاریخی ۷۵۰۰ ساله است.
در کاوشهای باستانی دهه ۱۳۹۰ کشف شده و آثار تاریخی همچون مقبره میر حیدر مهنی، قلعه تاریخی شاهپوری، قدیمیترین مدرسه و تنها بادگیر جنوب استان کرمان و تپههای باستانی گاو کُشی در این بخش وجود دارد.
مقبره میرحیدر، مقر حکومتی امیرحیدر بوده که بنا به وصیتش، خودش و فرزندانش در این مکان دفن شدهاند. این مقبره یادگار دوره صفویه است که در باغی سرسبز و زیبا در روستای دولتآباد قرار دارد. شکل این بنا از داخل شش ضلعی و از خشت و گل است.
۵۰ رشته قنات در این بخش وجود دارد که در حال حاضر ۳۸ رشته از این قناتها فعال هستند و بعضی از این آنها از جمله قنات گاوکُشی و فردوس بیش از پنج کیلومتر طول دارند.
در این منطقه با توجه به جمعیت قابل توجه عشایر، انواع دست بافتههای عشایری از جمله گلیم و سیاه چادر در روستای خمرتوییه تولید میشود.
انواع محصولات کشاورزی از جمله پسته در اسفندقه را یکی از خصوصیات بارز این بخش بیان کرد و گفت: اقلیم متنوع اسفندقه، کشت انواع محصولات مانند غلات، بادام، انجیر، انار و گردو و از همه مهمتر پسته را در این بخش میسر کرده است.
در بخش زراعی محصولاتی چون گندم(۸۰۰ هکتار)، جو(۴۰۰ هکتار)، ذرت(۴۰۰ هکتار)، زعفران(چهار هکتار) و در بخش باغات محصولاتی چون پسته(۵۰۰ هکتار)، انار(۲۰۰ هکتار)، بادام(۲۰۰ هکتار)، گردو(۱۰۰ هکتار) و گل محمدی(۱۰ هکتار) کشت میشوند.
گیاهان دارویی از قابلیتهای دیگر اسفندقه است که مهمترین پوشش آنها شامل زیره کوهی، آویشن، بومادران، کلپوره، شیرینبیان، اسپند، خارشتر و … هستند و درختان کوهی بادام، بنه و کسور طبیعت این منطقه را برای گردشگران و اهالی منطقه دلنوازتر و معطر کرده است.
قلعه اسفندقه از دیگر بناهای این روستای تاریخی است که قدمت آن به دوره پهلوی اول می رسد و به قلعه خاندان ابوسعیدی مشهور است که معماری خاص خودش را دارد و می توان از آن به عنوان سالم ترین بنای دوره پهلوی نام برد که قابل سکونت است و یگانه بادگیر جنوب کرمان در اسفندقه نیز وجود دارد که درختان کهنسال آن را احاطه کرده اند و در کنار آن یک قلعه کهنه وجود دارد که احیاء آن هم افزایی همگانی را می طلبد و بقایای یک آسیاب وجود دارد که نمونه آن در استان یزد قرار دارد.
تپه گاوکُشی نیز به عنوان قدیمی ترین محوطه باستانی حوزه فرهنگی هلیل رود با قدمت بیش از ۹۰۰۰ سال در اسفندقه میباشد.
قالی گل سرخ اسفندقه سوغات ثبت شده و مشهور روستای اسفندقه
برای نخستین بار قالی بافی در روستای اسفندقه از طریق مادر همسر محمدباقر خان ابوسعیدی، شاهزاده قجری که همسرحاج سهراب خان بود، شروع شده است، به گونهای که او در آن زمان تعدادی بافنده از میان عشایر افشار برای آموزش قالی بافی در بین زنان روستایی آورده تا اصول قالبافی را به آنها آموزش دهند تا علاوه بر منبع درآمد برای رعایا، قالی موردنیاز آن منطقه را نیز تولید کنند.
قدمت بافت این قالی به اواخر دوران قاجاریه برمیگردد و نقش و نگار این قالی از پارچههای گلدار آن دوره الگوبرداری شده است , اولین فرشِ موزه آستان قدس رضوی، گل سرخ اسفندقه است که ۲۸۰ سال قبل به موزه حرم مطهر امام رضا (ع) اهدا شده است.