مسجد ملک کرمان
مسجد ملک با پیشینهای چند صد ساله، قدیمیترین مسجد کرمان به شمار میآید.
هرچند قدمت مسجد به دوره سلجوقی بازمیگردد، نشانههایی از دورههای تاریخی قبل و بعد از آن را میتوان در بنا مشاهده کرد. مسجد ملک در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است و همچنان مورد استفاده نمازگزاران قرار دارد.
مسجد ملک کرمان با قدمتی که به دوره سلجوقیان بازمیگردد، از مهمترین مساجد تاریخی کرمان است و بزرگترین مساجد شهر به شمار میآید. این مسجد در کنار تعدادی دیگر از جاهای دیدنی کرمان، در بافت تاریخی شهر قرار دارد. امروزه مسجد ملک را با نام مسجد امام نیز میشناسند.
مسجد ملک کرمان در ردیف مساجد چهار ایوانی قرار دارد. آثار و نشانههایی از تعمیرات در دورههای مختلف تاریخی در بنای امروزی مسجد دیده میشود؛ از جمله تغییراتی که در دورههای صفوی و بهخصوص قاجار صورت گرفتهاند. این مسجد همچنان بهعنوان مرکزی دینی فعال است و از آن برای برگزاری نماز استفاده میشود.
مسجد ملک کرمان کجاست؟
مسجد ملک در بافت قدیم شهر در میان خیابان امام خمینی، در بخش جنوبی ناحیه تاریخی بازار کرمان قرار دارد.
فاصله مسجد ملک کرمان تا حمام گنجعلی خان: ۶۵۰ کیلومتر
فاصله مسجد ملک کرمان تا کاروانسرای وکیل: ۴۵۰ کیلومتر
فاصله مسجد ملک کرمان تا موزه مردمشناسی بانو بیبی جان حیاتی: ۴۰۰ کیلومتر
فاصله مسجد ملک کرمان تا مدرسه ابراهیم خان: ۴۰۰ کیلومتر
تزیینات معماری بهکار رفته در سقف بخشی از مسجد ملک کرمان معماری بنای تاریخی مسجد ملک کرمان زیباییهای معماری مسجد ملک کرمان
تاریخچه مسجد ملک کرمان
مسجد ملک کرمان در سال ۴۷۸ هجری قمری، در دوره سلطنت سلجوقیان به دستور ملک توران شاه یکم ساخته شد. طبق منابع تاریخی، در این دوره کرمان یکی از پررونقترین شهرهای ایران محسوب میشد. بهعنوان اولین مسجد جامع شهر، از مسجد ملک بهعنوان مرکز اجتماعات کرمان استفاده میکردند.
با قدمتی که به قرن پنجم بازمیگردد، از مسجد ملک بهعنوان قدیمیترین مسجد کرمان یاد میشود. بخشهای گوناگون مسجد به دورههای تاریخی مختلف، از آل بویه تا دوره معاصر، تعلق دارند. در تاریخ ۱۵ مهر ۱۳۴۶، مسجد ملک کرمان در فهرست آثار ملی ایران با شماره ۷۶۰ به ثبت رسید.
در گذشته آبنمایی به عمق چهار متر بهصورت روباز در قسمت غربی مسجد واقع شده بود که از دو طرف، دو راه پله داشت. از این حوض برای گرفتن وضو استفاده میکردند و قنات مستوره تامینکننده آب آن بود. آب قنات مستوره در کمتر از نیم قرن پیش خشک شد و آبنما را پر و روی آن را سنگفرش کردند.
معماری مسجد ملک کرمان
مسجد ملک بزرگترین و قدیمیترین مسجد کرمان است
مسجد ملک کرمان از شبستانهای متعدد و صحن وسیعی تشکیل میشود. این مسجد ۹۱۹۱ متر مربع مساحت دارد و دارای سه درب ورودی است.
ورودی
طاق ورودی سردر، مقرنسکاری است و ترنجی برجسته در قسمت پایین طاق قرار دارد. گچبری طرح گره نیز اطراف طاق را میآراید. سردر ورودی و اصلی مسجد، شمالی است و در چوبی و قدیمی مسجد ارتفاعی کم دارد. در گذشته درها را کمارتفاع میساختند. دلیل آن این بود که افراد هنگام ورود به مسجد سری به نشانه تعظیم خم کنند و سپس وارد شوند.
شبستانها
شبستان امام حسن (ع) مشهورترین شبستان مسجد به شمار میآید. شبستان آقا علی با ۶ ستون در شمال غربی واقع شده است و به شبستان امام موسی بن جعفر (ع) متصل میشود. شبستان ضلع جنوبی دارای ۲۷ ستون است و شبستان واقع در ضلع شرقی ابعادی کوچک دارد.
محرابها
چندین محراب گچبری شده کوچک در مسجد جای گرفتهاند که قدمت آنها به ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال قبل از عهد سلجوقی بازمیگردد و آنها را یادگارهایی از دوران آل بویه میدانند. همچنین سه محراب دیگر در پشت بام و شبستان امام حسن (ع) قرار گرفتهاند که دارای گچبریهای زیبا و منحصربهفرد هستند و به قرن پنجم مربوط میشوند.
برج سلجوقی
برج آجری سلجوقی در شمال شرقی مسجد بنا شده است. بخشهای بالایی برج ویران شدهاند و فقط ۶ متر از آن سالم بر جای مانده است.
ایوانها
مسجد دارای چهار ایوان است. ایوان بزرگ قبله، بزرگترین ایوان مسجد محسوب میشود که در ضلع غربی صحن قرار دارد. این ایوان با آجر و به سبک دوره سلجوقی مزین شده است.
طاق ورودی مسجد ملک کرمان تزیینات زیبای مسجد ملک کرمان هنر معماری در بنای تاریخی مسجد ملک کرمان تزیینات باشکوه سقف در مسجد ملک کرمان
