نان محلی کرنون شهربابک
نان محلی کرنون شهربابک
نان محلی این دیار نان”کرنون”(به ضم”ک”) می باشد که دانستن روش تهیه و فرآوری آن بهتر از ندانستن خواهد بود.
کرنون:تنور مخصوص پختن نان بومی این منطقه(نان کرنون) می باشد و آن تقریبا به شکل نیم کره ای است ، که قطر آن در حدود یک ونیم متر بوده و ارتفاع آن ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتر می باشد که در قسمت بالای آن دهانه ای دایره شکل به قطر تقریبا ۵۰ سانتیمتر و در پایین دهانه ای به شکل مستطیل ایستاده به ابعاد تقریبا ۲۰ در ۳۰ سانتیمتر تعبیه شده است. اطراف این نیمکره حداقل از یک طرف با مصالح (محلی)ساختمانی بالا آورده شده و در امتداد دهانه فوقانی مسطح میگردد تا محلی برای قرار دادن ظرف خمیر و نشستن افراد و قرار دادن سنگهایی که شرح داده خواهد شد، ایجاد گردد.
دهانه فوقانی برای ریختن هیزم و سنگ و قراردادن خمیر به داخل کرنون بوده و دهانه جانبی برای بیرون آوردن خاکستر و ذغال و سنگها از داخل کرنون می باشد.
روش پختن نان:تهیه خمیر برای پخت نان کرنون ،تقریبا مشابه با روش تهیه خمیر برای سایر نانها می باشد و فقط این خمیر باید در لگن خمیری به کمک دست برای مدت نسبتا طولانی کاملا مشت خورده تا آماده شود که در حین این مدت مایه خمیری که از دفعه قبل نگهداشته شده به آن اضافه شده تادر تمام حجم خمیر پراکنده شود .
روی این خمیر را به لحاظ حفظ بهداشت و گرم نگهداشتن با استفاده از همان سفره ای که در آن خمیر میکنند(“سفره آرتی”می گویند که همان سفره آردی می باشد)
پوشانیده شده و پس از گذشت مدت زمان نیم تا یک ساعت(با توجه به دمای محیط)
این خمیر آماده طبخ می گردد. آماده کردن کرنون برای پختن نان:ابتدا با استفاده از هیزمی که از دهانه فوقانی در داخل کرنون ریخته میشود کرنون را کاملا گرم کرده وسپس سنگهایی را که همگی تقریبا کروی بوده و در حدود ۴ تا ۵ سانتیمتر قطر دارند ،روی آتش هیزمهایی که در داخل کرنون سوخته اند ، میریزند. به صورتی که روی آتش ها با این سنگها کاملا پوشانیده شود و بعد خمیری که آماده شده در محل”چونه” گرفته می شودو به اصطلاح محلی” خرده” می گیرند. که یک طرف این خمیرها را با مقدار کمی آب خیس کرده و خمیرها را به ترتیب روی سنگهای داخل کرنون که در اثر حرارت آتش کرنون داغ شده اند ،قرار می دهند تا سطح سنگها با خمیر پوشانده شود(البته خرده های خمیر از یگدیگر جدا هستند).
بعد از ریختن خمیر ها به داخل کرنون، در پوش دهانه فوقانی را گذاشته( این در پوش یا تابه نان پزی بوده و یا از سنگ میباشد) و اطراف آن را با استفاده از پارچه های کهنه ای مرطوبی که”لته” (به فتح “ل”)گفته می شود پوشانیده می شود و جدارهای در پوش دهانه جانبی نیز با استفاده از خاکستری که گل کرده اند ،مسدود می شود. و کرنون برای مدت زمان 45 دقیقه تا یک ساعت به همان حال رها می شود .
تا نان کرنون کاملا “مغزپخت” شده و روی آن برشته شود و بدین ترتیب نان کرنون آماده می شود که پس از بیرون آوردن از داخل کرنون ،( در هر پخت، تقریبا 30 عدد نان، از کرنون بیرون آورده می شود) بدرستی می توان بوی نان خانگی را استشمام کرد.
هرنان کرنون پس از پخته شدن ۷۰۰ تا ۸۰۰ گرم وزن داشته و با توجه به اینکه آرد آن از گندم محلی تهیه شده و به کمک دست خمیر آن کاملا آماده می شود و نیز با توجه به اینکه تحت حرارت غیر مستقیم آتش و به صورت طبیعی پخته می شود، هیچگونه ضایعاتی در بر نداشته و به لحاظ خوب بودن طعم و خوشمزه بودن بی نظیر میباشد و در صورت ایجاد شرایط مطلوب، مدت زمانی بیش از سایر نان ها، قابل نگهداری و استفاده می باشد.
کشک و کلجوشی ونان کرنویی و روغن زرد
بخواهد برد از تن گرسنه رنجور ،هزاران درد
“اوگرمویی” با “پی قلیه”بره و نانی از کرنو
ترا ایمن کند از سوز سرمای سخت فصل برد