کتابخانه ملی کرمان
کتابخانه ملی کرمان مربوط به دوره پهلوی اول است و بنای کتابخانه به سال ۱۳۰۸ هجری شمسی باز می‌گردد. این اثر ارزشمند که از جاهای دیدنی کرمان به حساب می‌آید، در خیابان شهید رجایی (خورشید) قرار دارد و دارای سردری مرتفع و زیبا، فضایی باصفا و نیز مکان مطالعه، مخزن کتاب و بخش‌های تحقیق و پژوهش و رایانه است. محمدعلی راوری، معمار این بنا، آن را بهعنوان کارخانه ریسندگی و بافندگی خورشید ساخت که بعدها به کتابخانه تبدیل شد. این اثر در تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۷۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آدرس: استان کرمان، کرمان، خیابان شهید رجایی، پارک ریاضیات
کتابخانه ملی کرمان که با نام کتابخانه مرکزی کرمان نیز شناخته می‌شود، ساختمان یک طبقه‌‌ای است که در وسط محوطه‌ای زیبا قرار دارد. داخل محوطه، درخت‌های سرو و نیز حوض آب و آب‌نمایی به چشم می‌خورد که زیبایی دوچندانی به ساختمان داده است. درها و پنجره‌های آن هنوز سبک و سیاق اصلی خود را حفظ کرده‌اند و تزیینات آجرکاری آن بسیار زیبا و نفیس به نظر می‌رسند. این بنا علاوه بر کاشی‌های معرق دارای آجرتراش‌هایی است که بافت بسیار زیبایی در نما ایجاد کرده‌اند.
دیوارهای طاق دار در نمای ساختمان کتابخانه محوطه سرسبز کتابخانه حوضی وسط حیاط کتابخانه طاق خروجی کتابخانه
آنچه که در نگاه اول توجه هر شخصی را به خود جلب می‌کند شباهت سر در این بنا به سر در موزه صنعتی کرمان و نیز بیمارستان نوریه کرمان است. در واقع، شاهد دو بنایی هستید که تقریبا هم‌زمان ساخته شده‌اند و شباهت زیادی در نوع مصالح ساختمانی و تزیینات وابسته به آن دارند.
بنای کتابخانه همانند سایر بناهای قدیمی کرمان و با توجه به اقلیم این شهر، گنبدی است. فضای داخلی کتابخانه، یک لابی ورودی دارد و سپس شاهد حوض آب و گیاهانی خواهید بود که فضایی آرام‌بخش ایجاد کرده‌اند.
بنای کتابخانه ملی کرمان به سال ۱۳۰۸ هجری شمسی برمی‌گردد؛ زمانی که محمدعلی راوری، معمار این بنا، آن را به سفارش جمعی از سرمایه‌داران کرمان، رفسنجان و یزد احداث کرد تا بهعنوان کارخانه ریسندگی و بافندگی خورشید فعالیت کند.
این کارخانه مدتی فعال بود تا اینکه به‌دلیل ورود مسئولان این کارخانه به فعالیت‌های سیاسی و فراز و فرودهای ناشی از آن که به محدوده کارگری و فضای اقتصادی اجتماعی نیز کشیده شد، توان ادامه کار نیافت و تعطیل شد. پس از انقلاب اسلامی، ادارات مختلفی چون سازمان آب و شهرداری هر یک قسمت‌هایی از سالن را در اختیار گرفتند. تعدادی از سقف‌ها نیز در زمین‌لرزه‌های دهه ۱۳۶۰ هجری شمسی فروریخت؛ تا اینکه سرانجام مقرر شد تا این بنا بازسازی و مورد استفاده فرهنگی قرار گیرد. این اقدام صورت گرفت و نخستین نمایشگاه با نام «میثاق» و بهعنوان ارائه تصویری از فعالیت‌های اولین دهه انقلاب در آن برپا شد.
در سال ۱۳۶۸ هجری شمسی این ساختمان مدتی با نام مرکز کرمان‌شناسی شروع به فعالیت کرد و در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی با همکاری سازمان میراث فرهنگی به کتابخانه ملی تبدیل شد.
در حال حاضر، کتابخانه مرکزی کرمان از بخش‌های گوناگونی مانند پذیرش، خدمات فنی، امانت، مرجع، نسخه‌های خطی و چاپ سنگی، منابع دیداری-شنیداری، کرمان‌شناسی، نمایشگاه تازه‌های کتاب، کتابخانه نابینایان، کتابخانه کودک، کتابخانه تخصصی دفاع مقدس، بخش جستجوی کتاب و سالن‌های مطالعه تشکیل شده است.
